อาการคันคืออะไร?
โดยทั่วไปแล้วอาการ "คัน" คือความรู้สึกที่เกิดขึ้นมาจากการระคายของเซลล์ผิว หรือเซลล์ประสาทที่เกี่ยวข้องกับผิวหนัง แม้ว่าอาการคันจะน่ารำคาญ หรือแม้แต่ก่อให้เกิดความทรมานในบางครั้ง (จินตนาการถึงตอนที่เราคันแต่เก่าไม่ได้) แต่อาการคันก็เป็นหนึ่งในความรู้สึกที่สำคัญและเป็นประโยชน์ในเชิงการกระตุ้นให้เราปกป้องตัวเอง เช่นเดียวกับความรู้สึกเจ็บปวด ความรู้สึกร้อนหรือเย็น โดยอาการคันเตือนให้เรารู้ถึงสิ่งกระตุ้นภายนอกที่อาจเป็นอันตรายต่อเราได้ หรือเตือนเราถึงอาการเจ็บป่วยภายในเช่นโรคต่างๆ ซึ่งอาจเป็นอันตรายถ้าไม่รักษา แต่บ่อยครั้งสัญญาณเตือนก็ไม่จำเป็นและก่อความรำคาญเสียมากกว่า
กลไกการเกิดอาการคันคืออะไร?
อาการคันผิวเริ่มจากการกระตุ้น pruriceptors หรือปลายประสาทที่รับสัญญาณการคัน ผ่านสัญญาณทางกล ทางอุณหภูมิ หรือทางเคมี ซึ่งรวมไปถึง
-
สารเคมีจากการตอบสนองจากภูมิคุ้มกัน(histamines) และสารลดความเจ็บปวด (opiods)
-
Neuropeptides ที่เรามักรู้จักกันดีคือสารความคุมความรู้สึกเจ็บที่หลั่นในสมองอย่าง endorphins เป็นต้น
-
สารสื่อประสาท acetylcholine และ serotonin
-
Prostaglandins, ซึ่งสร้างอาการเจ็บปวดในเซลล์ประสาทสันหลัง
เป็นต้น การกระตุ้นโดยสารเหล่านี้มักเชื่อมโยงกับอาการอักเสบ แห้ง หรือความเสียหายอื่นๆที่เกิดขึ้นกับร่างกาย การกระตุ้นอาการคันเกิดขึ้นในเซลล์ประสาทพิเศษที่เรียกว่า C-fibers ซึ่ง C-fibers ทั่วไปทำงานคล้ายๆกับเซลล์ประสาทความเจ็บปวด แต่เซลล์ประสาทกลุ่มหนึ่งประมาณ 5% เหล่านี้ทำหน้าที่เฉพาะในการรับความรู้สึก "คัน" จากผิวไปสู่สันหลังและตรงไปยังสมองโดยเฉพาะ
แล้วทำไมเราต้องเกา เกาแล้วเกิดอะไรขึ้น?
การเกาเป็น reflex ในการกำจัดสิ่งแปลกปลอมบนผิวออกไป ซึ่งบ่อยครั้งไม่ช่วยอะไรโดยผลเสียที่เกิดขึ้นคือ
-
เกิดความเสียหายต่อผิว ลองจินตนาการดูว่าเราเฝ้าดูแลผิวเราให้แข็งแรงอย่างยาวนานด้วยความยากลำบาก แต่แรงเกาขูดทำลายผิวเสียหายได้อย่างรวดเร็ว และดูเหมือนเราจะอดทนไม่ได้ งานวิจัยพบว่ายิ่งเราเกา ร่างกายก็ยิ่งหลั่ง serotonin ซึ่งก็ทำให้เราเกิดอาการคันมากขึ้น และเกามากขึ้น
-
เสียบุคลิกภาพ โดยเฉพาะการคันในร่มผ้า แม้จะเป็นแค่บริเวณ เอว บั้นท้าย การล้วงเข้าไปเกาในเสื้อหรือเกานอกเสื้อก็ทำให้เสียบุคลิกภาพอยู่ดี
-
เสียสมาธิ เพราะอาการรำคาญกวนใจทำให้ตั้งสมาธิในการเรียนหนังสือ หรือการทำงานได้ไม่เต็มที่
-
นำไปสู่การติดเชื้อ บ่อยครั้งที่อาการคันแค่เกิดจากอาการผิวแห้ง หรือผิวอ่อนแอ ไม่ได้ติดเชื้อหรือเป็นโรค แต่การเกาทำให้เกิดแผลเปิดและนำไปสู่อาการอื่นที่ร้ายแรงกว่า
สาเหตุของอาการคัน และวิธีแก้ปัญหาเบื้องต้น
ผิวแห้ง เป็นหนึ่งในสาเหตุหลักของอาการคัน เกิดจากสภาพผิวของบุคคลเอง การกินน้ำน้อย การอยู่ในสภาพแวดล้อมที่แห้งเช่นการนั่งทำงานให้ห้องปรับอาการทั้งวัน หรือการอยู่ในสภาพภูมิอากาศที่แห้ง หลายๆคนมันมีอาการคันผิวหลังกลับมาจากกาเที่ยวต่างประเทศ เป็นต้น วิธีการแก้ปัญหาเบื้องต้นคือ
-
ใช้ moisturizer เช่น KAYU cream เป็นต้น KAYU ออกแบบมาเพื่อให้ความชุ่มชื่นล้ำลึกกว่า moisturizer ทั่วไปในตลาด โดยเนื้อยังเบาบางไม่เหนียวเหนอะหนะ
-
ดื่มน้ำเยอะๆ โดยจิบตลอดทั้งวัน
-
ใช้เครื่องเพิ่มความชื้นในอากาศเมื่อต้องอยู่ในห้องปรับอากาศนานๆ
-
ใช้สบู่อ่อนๆ เพราะสบู่ที่เป็นด่างจะกำจัดชั้นไขมันตามธรรมชาติบนผิวไป
แมลงสัตว์กัดต่อย หากเป็นสัตว์ไม่มีพิษร้ายแรง สามารถรอให้อาการหายไปเอง โดยอาจใช้การประคบเย็นเพื่อลดความรู้สึกคัน หลีกเลี่ยงการเกาเพราะอาจนำไปสู่อาการอักเสบได้ ถ้าสัตว์หรือพืชมีพิษ ควรไปพบแพทย์
ผื่นผิวหนัง (Eczema) เป็นอาการที่พบได้ทั่วไป และประชากรจำนวนมากมีอาการนี้ อาจเกิดจากสาเหตุภายนอกร่างกาย เช่น การสัมผัสกับสารที่ระคายเคืองหรือสารก่อภูมิแพ้ ส่วนสาเหตุภายในอาจเป็นโรคภูมิแพ้ตั้งแต่กำเนิด หรือเกิดจากการเปลี่ยนแปลงในระบบภายในร่างกาย การรักษาอาจใช้ยาแก้แพ้หรือสเตียรอยด์ในระยะสั้นๆ ผู้มีปัญหาควรไปพบแพทย์ ผู้มีปัญหาดังกล่าวอาจพิจารณาใช้ KAYU cream เพื่อบำรุงผิว เพราะ KAYU cream มีส่วนผสมของ Ceramide complex ช่วยเสริมความแข็งแรงของผิวจากการกระตุ้นภายนอก (ศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับเทคโนโลยีของ KAYU cream)
โรคผิวหนังจากการติดเชื้อ เช่นเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อรา ซึ่งมีโอกาสติดต่อได้ ผู้มีปัญหาจากโรคผิวหนังควรพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยรักษาด้วยยาต่อไป ไม่ควรใช้ KAYU cream เพื่อพยายามลดอาการคัน
คันเพราะคิดไปเอง ซึ่งเป็นปัญหาบุคลิกภาพมากกว่าจะเป็นปัญหาทางร่างกาย ทั้งนี้ คนและสัตว์มีสัญชาติญาณในการเกาอยู่แล้ว ซึ่งอาจสัญชาติญาณการปกป้องตัวเองจากฝุ่นผงหรือแมลงต่างๆ แนะนำให้ใช้ KAYU cream ซึ่งทำให้รู้สึกเย็นสบายผิวจาก Methyl Lactate และ Menthol ช่วยปรับบุคลิกภาพและลดความรำคาญจากอาการคันที่ไม่มีสาเหตุทางร่างกาย
แสกนเพื่อสอบถามทาง LINE
